Barwy, sztandary, kroniki, symbole, zwyczaje i tradycje, oraz przyjaciele i wspierający działalność.

Barwy

Pierwszymi barwami „Siódemki” był kolor bordowy. W roku 1924 delegacja siódemkarzy brała udział w międzynarodowym zlocie skautów w Danii. Zaprzyjaźnili się z drużyną duńskich skautek, które na pamiątkę zawartej przyjaźni podarowały im swoje zielone chusty. Zadzierzgnięte więzy przyjaźni i utrzymywane dalej kontakty, ale głównie otrzymany dowód przyjaźni – zielone chusty były zapewne decydującym powodem, że w czerwcu 1927 roku Rada Drużyny, przy aprobacie wszystkich członków podjęła decyzję o zmianę barw na zielone. Siódemkarze przystroili się w zielone chusty i nosili je na wzór duński - nie pod, ale na kołnierzu. Po krótkim okresie powrócono jednak do regulaminowego nakazu – noszenia chust pod kołnierzem. Wkrótce w środowisku harcerskim zaczęto nazywać nas „ZIELONĄ SIÓDEMKĄ” i tak pozostało do dzisiaj.

Sztandary

Pierwszy proporzec ufundowano siódemkarzom na trzecią rocznicę powstania drużyny. W I tomie kronik opisano go tak „ … proporzec koloru jasnozielonego o wymiarach 60 x 100 cm. Po środku krzyż harcerski, poniżej nazwisko i imię patrona i napis – VII Drużyna Bydgoszcz. Na drugiej stronie napis –  ZHP Chorągiew Poznańska oraz pierwszy symbol drużyny – niebieski wilk.

 ***

Pierwszy sztandar został ufundowany na jubileusz 10-lecia drużyny częściowo przez Koło Byłych Siódemkarzy. Gest ten był wyrazem uznania za utrzymywanie niezmiennie wysokiego poziomu pracy. Pozostałe koszty wykonania pokryto ze składek członków drużyny. Wręczono go w dniu 7 czerwca 1931 roku na uroczystej zbiórce zbiórce z udziałem delegacji całego bydgoskiego środowiska harcerskiego. Ciekawostką jest jednak fakt, że sztandar w całości wykonali  własnoręcznie siódemkarze pod fachowym nadzorem druha Z. Gliszczyńskiego. W II tomie kroniki znalazła się uwaga, że był on jak na te czasy unikatowy. Wzorowano go na sztandarach wojskowych, a wykonano z cienkiego sukna wełnianego w kolorach: czerwonym oraz zielonym i ozdobiono obowiązującymi symbolami. Sztandar ten z dumą noszony przez siódemkarzy zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach po zbombardowaniu okolic dworca i uszkodzeniu budynku harcówki w południe 2 września 1939 roku.

***

Drugi sztandar po zatwierdzeniu przez Komendę Hufca prawa do posiadania sztandaru, ufundował opiekun i przyjaciel Szczepu pan Edward Kwiatkowski na 25 rocznicę powstania „Siódemki”. Wręczono go w dniu 25 czerwca 1946 roku. Był on w znacznej części wzorowany na przedwojennym sztandarze, lecz różnił się szczegółami. Na awersie, w centralnej części wyhaftowano krzyż harcerski, nad krzyżem umieszczono napis: ZHP – Siódma Drużyna Harcerzy. Po bokach herb Bydgoszczy i Odznaka Siódemki, pod krzyżem napis: im. J. K. Chodkiewicza, Na rewersie – w centralnej części: na czerwonym tle orzeł biały, po bokach daty – 1921 i 1946. Nad orłem napis – Bóg, Honor, pod orłem – Ojczyzna.  Po rozwiązaniu ostatniej drużyny Siódemki” w czerwcu 1949 roku został on zarekwirowany przez Związek Młodzieży Polskiej (ZMP) i podobno wykorzystany do wykonania proporców. Przed konfiskatą siódemkarze odkręcili i ukryli: grot z drzewca i dwie pamiątkowe tabliczki (tzw. gwoździe).

***

Sztandar, którym się szczycimy do dzisiaj został ufundowany przez kilka bydgoskich zakładów pracy i cechy Izby Rzemieślniczej, prywatnych darczyńców oraz członków Koła Byłych Siódemkarzy. Uroczystość wręczenia sztandaru zorganizowano 1 maja 1958 roku o godz. 8.30 i „Siódemka” już jako drużyna sztandarowa wzięła udział w pochodzie pierwszomajowym. Doskonale wymusztrowana wcześniej przez druha Jerzego Lewandowskiego drużyna zaprezentowała się tak doskonale, że ówczesny dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego gen. Zygmunt Huszcza, dzień po defiladzie, na ręce zaproszonych na specjalne spotkanie drużynowych wyraził słowa podziwu i uznania, a w nagrodę polecił wydać z wojskowych zapasów kilka dwunastoosobowych namiotów i sporo innego sprzętu. Wartą przytoczenia jest także inna ciekawostka. W czasie wręczania sztandaru, na honorowym miejscu drzewca przybito dwie pamiątkowe plakietki zdjęte ukradkiem w 1949 roku. Przechowywane były one od tego czasu przez druha Bernarda Mrozińskiego i na uroczystości zwrócone „Siódemce”.

Kroniki i wydawnictwa

Kroniki to niewyczerpana skarbnica wiedzy o naszej stuletniej działalności, to nasza historia przelana na karty 95 tomów.

Pierwszą kronikę zaczął pisać druh Eugeniusz Szulc wkrótce po powstaniu drużyny w 1921 roku. Dzieło skrupulatnego dokumentowania działalności drużyny, a później szczepu kontynuował (w różnym zakresie i wymiarach czasowych wspomagany przez innych kronikarzy) do 1978 roku. Napisali oni (lecz większość druh Szulc samodzielnie) łącznie 28 tomów w tym: 11 kronik drużyn i szczepowych, trzy tomy Koła Byłych Siódemkarzy, siedem tomów opisujących działalność żeglarską oraz 6 tomów opisujących obchody jubileuszowe i inne ważne wydarzenia z życia „Siódemki”. Warto w tym miejscu przytoczyć kilka ciekawych, a wręcz sensacyjnych przypadków związanych z kronikami. Po zbombardowaniu okolic dworca i uszkodzeniu budynku harcówki w południe dnia 2 września 1939 roku jako pierwszy dotarł do niej druh Ludwik Paterek. Z żalem odkrył, że część sprzętu została już rozszabrowana. Zniknął także sztandar. Szabrownicy nie odkryli jednak skrytki pod sufitem. W niej  przechowywano trzy tomy kronik i kilka innych pamiątek. Druh Paterek przeniósł wszystko do swojego domu i ukrył w piwnicy. Później wspólnie z innymi siódemkarzami przygotował dla nich w mieszkaniu siódemkarzy – braci Mizerków specjalną skrytkę. Kroniki i inne pamiątki przechowywano w niej do końca wojny. Drugi przypadek ocalenia, tym razem już czterech tomów miał miejsce w 1949 roku. Likwidatorom majątku „Siódemki” nie udało się zarekwirować kronik. Ukrył je druh Aleksander Zieliński, który był w tym czasie współredaktorem czwartego tomu kronik. Mimo kilkukrotnych przesłuchiwań w Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego nie zdradził miejsca ukrycia. Zwrócił je „Młodej Siódemce” na uroczystej zbiórce w dniu 19 czerwca 1957 roku zorganizowanej z okazji 36 rocznicy powstania. Decyzję o zwrocie podjął po zasięgnięciu opinii byłych siódemkarzy, którzy stwierdzili – młodzi zasługują już na to, aby je odzyskać i dalej kontynuować będą kronikarskie dzieło poprzedników. I wreszcie trzeci przypadek „ocalenia”, tym razem już ośmiu tomów kronik. W nocy 16/17 listopada 1974 roku w harcówce znajdującej się na strychu Technikum Kolejowego wybuchł pożar. Chociaż wyposażenie harcówki w znacznym stopniu uległo zniszczeniu, to kroniki przechowywane w szafie ocalały z pożogi. Zostały tylko nieznacznie zalane wodą użytą przez straż pożarną w czasie gaszenia pożaru.

Niezależnie od druha Eugeniusza Szulca i jego okresowych pomocników, działalność drużyn dokumentowali w latach 1925 – 2009 także inni kronikarze. Dzięki ich pracy nasze zbiory wzbogaciły się o kolejne 67 kronik: obozowych, żeglarzy i innych drużyn, a nawet zastępów.

W 2009 roku postanowiono w inny sposób dokumentować działalność „Siódemki”. Druhna Dorota Sucharska opisała dzieje „Siódemki” w monografii zatytułowanej „W zielone chusty przystrojeni”. Została ona wydana w 2001 roku, na 80 rocznicę powstania. Do niej, w cyklu pięcioletnim w latach 2006, 2011 i 2016 wydawano suplementy jej autorstwa.

Również na 80 rocznicę powstania drużyny wydano tomik zatytułowany „Historia wierszem pisana”. Opracowanie to powstało z inicjatywy ówczesnej szczepowej - druhny Krystyny Wojcieszonek. Zamieszczono w nim wybrane ze wszystkich kronik wiersze i inne utwory napisane w latach 1923 do 2006 przez kilka pokoleń siódemkarzy.

Na 90 rocznicę powstania „Siódemki” - w 2011 roku, przewodniczący Koła Byłych Siódemkarzy – Edward Baumgart napisał monografię KBS zatytułowaną „Wierni zielonej siódemce”. Udokumentował w niej działalność Koła Przyjaciół Harcerzy i Koła Byłych Siódemkarzy, organizacji wspierających pracę drużyn i Szczepu od 1 kwietnia 1924 roku do stycznia 2011 roku. Na rocznicę w 2016, w pierwszym suplemencie do monografii opisał kolejne pięć lat działalności Koła Byłych Siódemkarzy.

    Główną ideą powstania tych opracowań było stworzenie możliwości zapoznania się z historią „Siódemki” szerszemu kręgowi zainteresowanych. Do tej pory była ona opisana tylko w kronikach, a przez to, ze zrozumiałych względów dostępna tylko dla nielicznych. Egzemplarze monografii trafiły do wielu instytucji, między innymi do: Muzeum Harcerstwa, wszystkich Komend Chorągwi, bibliotek wojewódzkich i bibliotek wybranych uczelni wyższych, sponsorów oraz wielu innych osób zainteresowanych historią harcerstwa.

Odznaka Siódemki

W 1930 roku, po dziewięciu latach członkostwa wielu siódemkarzy z uwagi na wiek, założenie rodzin, czy z innych powodów nie uczestniczyło już czynnie w działalności drużyny. Chcieli jednak dalej z nią się utożsamiać, wspomagać ją, a co najważniejsze eksponować publicznie przywiązanie do Siódemki. Brakowało również odznaki, którą można by nagradzać członków drużyn za wzorową harcerską służbę. Z podanych wyżej względów, w listopadzie 1930 roku ogłoszono konkurs na projekt odznaki. Wpłynęło 50 prac. Wygrał projekt druha Eugeniusza Szulca i na jego podstawie wydano pierwszą serię. Odznaki wykonane były ze srebra ozdobionego kolorową emalią. W dniu 27 grudnia 1930 roku w rozkazie specjalnym drużynowego zatwierdzono regulamin przyznawania Odznaki Siódemki i od tego dnia jest ona w drużynie, a później w Szczepie najwyższym wyróżnieniem dla najaktywniejszych, nagrodą za wzorową harcerską służbę. Motyw zaczerpnięty z odznaki jest też do dnia dzisiejszego naszym logo. W późniejszych latach zamawiać trzeba było kolejne serie odznak. Wydano też odznakę okolicznościową. Na 90 - lecie „Siódemki” członek KPS – druh Henryk Konarski opracował projekt i ufundował wzorowaną na logo Szczepu - Odznakę Jubileuszową.  Wykonano serię liczącą 50 sztuk numerowanych egzemplarzy, a zasady jej przyznawania określono w specjalnym regulaminie. Na jubileusz stulecia, na wniosek Koła Przyjaciół Siódemki planowane jest wydanie liczącej 100 numerowanych sztuk, drugiej już specjalnej Odznaki Jubileuszowej. Przyznawane będą one również według opracowanego przez Radę KPS specjalnego regulaminu.

 Przyjaciele „Siódemki” i koła wspierające jej działalność

„Zielona Siódemka” miała to szczęście, że od początku istnienia i prawie przez cały okres działalności była wspierana przez przyjaciół, opiekunów lub specjalnie tworzone Koła.

1 kwietnia 1924 roku powstaje przy drużynie Koło Przyjaciół Harcerzy. Utworzyli je przyjaciele drużyny i rodzice harcerzy. Jego przewodniczącym zostaje pan Zdzisław Rybicki. Wspiera on nie tylko finansowo działalność drużyny, ale także udostępnia od 7 lipca 1925 na trzy tygodnie, na terenie swego majątku w Żółwinie miejsce dla zorganizowania przez 7 BDH (na zlecenie Komendy Hufca) obóz propagandowy, którego zadaniem było popularyzacja skautingu wśród społeczeństwa bydgoskiego oraz mieszkańców okolicznych gmin i miast. Siódemkarze nie tylko mieli położone blisko Bydgoszczy miejsce na obóz, ale także gospodarz sfinansował część kosztów wyżywienia uczestników. Innymi osobami wydatnie wspomagającymi „Zieloną Siódemkę” byli: pan Antoni Weynerowski i Maksymilian Giżyński. Wiele dla 7 BDH zrobiło także w latach 1936 -  1939 oraz 1945 - 1949 stowarzyszenie „Rodzina Kolejowa”.

Koło Przyjaciół Harcerzy działało do dnia 28 lutego 1931 roku, kiedy to z inicjatywy starszych siódemkarzy przekształciło się w Koło Byłych Siódemkarzy. Członkami KBS zostawali ci, którzy z różnych przyczyn nie uczestniczyli już czynnie w działalności drużyny, ale chcieli utrzymać więź emocjonalność z Siódemką i wspierać ją.

Pierwszym przewodniczącym KBS w latach 1931 do 1933 był Wiktor Strzałkowski.

Kolejno funkcję tę pełnili:

1933 -1939 –  Tadeusz Dygasiński,

1946 -1949 – Józef Śpiewakowski,

1957 -1979 – Józef Śpiewakowski.

1979 -1987 – Józef Nowicki,

1987 -1999 – Jerzy Lewandowski,

2000 - 2002 – Waldemar Baumgart

2002 -2015 – Edward Baumgart

W kwietniu 2015 roku, w celu stworzenia możliwości wspierania działalności Szczepu nie tylko przez byłych siódemkarzy, ale także przez rodziców harcerzy oraz przyjaciół i sympatyków, KBS przekształca się w Koło Przyjaciół Siódemki. Na przewodniczącego Rady KPS wybrano Edwarda Baumgarta, który kieruje działalnością Koła nadal.

W nowym „Regulaminie Działalności KPS” wyznaczono następujące zadania główne:

– organizowanie pomocy finansowej i merytorycznej,

– wspieranie pracy Szczepu z gromadami zuchowymi i drużynami harcerskimi,

– tworzenie w środowisku przychylnego klimatu dla harcerstwa i popularyzację działalności

   Szczepu,

– kultywowanie tradycji i dawnych siódemkarskich zwyczajów oraz popularyzację ich wśród

   kadry, zuchów i harcerzy,

– utrzymywanie niezbędnych kontaktów z członkami KPS.

Barwy i sztandar

im. Hetmana Jana Karola Chodkiewicza w Bydgoszczy
 

Szczep 7 BDH Zielona Siódemka

 

© 2017 Copyright Local Box